صنایع دستی چیست؟

صنایع دستی به هر نوع فعالیتی اطلاق می‌شود که توسط افراد به صورت دستی و با استفاده از ابزارهای ساده یا سنتی تولید می‌شود. این صنایع عمدتاً در خانه یا کارگاه‌ های کوچک توسط تک‌ تک افراد یا گروه‌ های کوچکی تولید می‌شوند و از مهارت‌ های دستی و ابزارهای سنتی بهره می‌برند. صنایع دستی در سراسر جهان و در تمام اقتصادها و فرهنگ‌ ها وجود دارند و نقش مهمی در اقتصاد و فرهنگ مردم ایفا می‌کنند.

صنایع دستی یعنی چه ؟ با پیشرفت تکنولوژی و پیشرفت تمدن‌ ها، صنایع دستی نیز تغییرات مهمی را تجربه کرده و توسعه یافته است. صنایع دستی به عنوان یکی از عناصر بارز هر فرهنگ و کشور، محصولات با ارزشی را تولید می ‌کنند. این محصولات همچنین دارای کاربرد های تزئینی و کاربردی در زندگی روزمره می ‌باشند و به کمک فرآیندهای سنتی تولید می ‌شوند.

صنایع دستی به عنوان نماینده ‌ای از تاریخ و تمدن یک کشور یا منطقه از جمله بخش ‌های اصیل تاریخ و هنر ایران محسوب می ‌شوند. این صنایع دارای تنوع فراوانی از رشته ‌ها و محصولات هستند که با استفاده از دستان ماهر طراحان ایرانی و ابزارهای سنتی ساخته می ‌شوند. از جمله این صنایع دستی می ‌توان به خرید ظروف فیروزه کوبی، فرش بافته‌ ها، گلیم‌ ها، کاشی ‌کاری، میناکاری، سفالگری، نقاشی ‌های آبگینه، هنرهای چوبی و سنگی، حصیربافی، کارهای چرمی و رنگرزی سنتی اشاره کرد.

این صنایع دستی علاوه بر ارزش هنری و فرهنگی، اقتصاد محلی را تقویت کرده و می ‌تواند منابع درآمدی برای افراد محلی فراهم کند. همچنین محصولات صنایع دستی ایران به عنوان آثار هنری خاص و منحصر به فرد، به بازارهای جهانی عرضه می ‌شوند و نقش مهمی در توسعه اقتصاد صادرات دارند.

تاریخچه صنایع دستی در جهان

کشورهای با تاریخ و فرهنگ طولانی معمولاً صنایع دستی گسترده ‌تری دارند. چین، هندوستان و ایران به عنوان نمونه‌ هایی از کشورهای با تاریخ عمیق و تنوع فرهنگی بالا دارای یکی از بزرگ ‌ترین تاریخچه صنایع دستی جهان هستند. در گذشته، اقلام مختلف مورد استفاده انسان‌ ها از جمله لباس ‌ها، زیورآلات، ابزارهای کشاورزی و سلاح‌ ها به وسیله دستان و ابزارهای دستی تولید می ‌شدند.

با ظهور انقلاب‌های صنعتی در قرن نوزدهم و پیدایش تکنولوژی‌ های مکانیکی و مصنوعی، نقش صنایع دستی به تدریج کاهش یافت. اما پس از جنگ جهانی، برخی کشورها نظیر هندوستان، چین، مکزیک و یونان به دنبال تحقق استقلال اقتصادی خود شروع به تقویت تولید داخلی و صنایع دستی نمودند. به عبارت دیگر، صنایع دستی از آغاز تمدن انسانی تاکنون یکی از اجزاء حیاتی اقتصادی در بسیاری از کشورها بوده و هستند.

همچنین مطالعه کنید: خرید آینه و شمعدان

انواع صنایع دستی

توضیحات کامل در رابطه با صنایع دستی به شمار زیادی عوامل و جنب ه‌ها بستگی دارد. در ادامه به برخی از این جنبه‌ها اشاره خواهم کرد:

انواع صنایع دستی:

● صنایع دستی مرتبط با نساجی و بافت:

این شامل تولید قالی، گلیم، کیلیم، کتان، پارچه‌ های دست‌ بافت و ...

● صنایع دستی مرتبط با چوب:

مثل تولید مبلمان چوبی، صندلی‌ سازی، منبت‌ کاری، ساخت قلمه‌ ها و لوازم خانگی چوبی.

● صنایع دستی مرتبط با فلزات:

به عنوان مثال ساخت جواهرات دست‌ ساز، کارهای مسی و برنجی، ساخت تزئینات فلزی و ...

● صنایع دستی مرتبط با چرم و پوست:

تولید کیف و کفش، تزیینات چرمی، وسایل آرایشی چرمی و ...

● صنایع دستی مرتبط با سفال و سرامیک:

ساخت ظروف سرامیکی، تزئینات سفالی، کاشی‌ سازی و ...

● صنایع دستی مرتبط با شیشه:

ساخت آینه و تزئینات شیشه‌ ای.

● صنایع دستی مرتبط با نقاشی و تزئینات هنری:

تولید نقاشی‌ های دستی، مینیاتور و تزئینات هنری.

● صنایع دستی مرتبط با نمد و بافت نمد:

تولید کیف‌ ها، کلاه‌ ها، تزئینات نمدی و ...

● صنایع دستی مرتبط با گل و گیاهان:

ساخت گلدان‌ ها، تزئینات گل و گیاه و ...

اهمیت صنایع دستی:

● حفظ فرهنگ و تاریخ:

صنایع دستی به نمایان‌ ترین نماینده‌ های فرهنگ و تاریخ یک جامعه هستند و می‌توانند به حفظ و گسترش ارثیه فرهنگی و تاریخی کمک کنند.

● اشتغال زایی:

صنایع دستی به خصوص در مناطق روستایی و نیازمند به توانمندی‌ های دستی، اشتغال زیادی ایجاد می‌کنند.

● توسعه پایدار:

صنایع دستی معمولاً از مواد محلی و متجدد استفاده می‌کنند که می‌تواند به توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست کمک کند.

مهارت‌ها و ابزارها:

تولید صنایع دستی نیازمند مهارت‌ های دستی و هنری است. این مهارت‌ ها باید از نسل به نسل منتقل شوند. همچنین ابزارهای سنتی مانند قلاب بافت، میخ بافت، سنگ‌ تراشی، چکش‌ زنی، خیاطی دستی و ... برای تولید استفاده می‌شود.

بازارها و توسعه تجاری:

صنایع دستی می‌توانند در بازارهای محلی و جهانی عرضه شوند. توسعه تجارت صنایع دستی می‌تواند به اقتصاد منطقه و کشور کمک کند.

تطور فناوری:

با تطور تکنولوژی، برخی از صنایع دستی نیز به کمک ابزارها و فناوری‌های جدید به تولید می‌پردازند. این امر می‌تواند کیفیت و تنوع محصولات را افزایش دهد.

در کل، صنایع دستی نه تنها نقش مهمی در اقتصاد و اشتغال دارند بلکه به حفظ و ترویج فرهنگ و تاریخ نیز کمک می‌کنند. این صنایع به عنوان نمایندگانی از هنر و دستاوردهای انسانی در سراسر جهان شناخته می‌شوند و تأثیر بزرگی بر جوامع دارند.

نحوه شناسایی صنایع دستی اصل

در ادامه پاسخ به سوال صنایع دستی چیست؟ باید به نحوه شناسایی اصل و تقلبی بودن آن نیز پرداخته شود. در دنیای امروز که تولیدات صنعتی به سرعت در حال افزایش است، شناخت صنایع دستی اصلی از جلوه‌ های متمایز کشورها و فرهنگ ‌ها به مسئله ‌ای اساسی تبدیل شده است. اما چگونه می ‌توان صنایع دستی اصلی را از نسخه ‌های تقلبی تمیز داد؟ نکات اصلی شناخت اصل و تقلبی بودن صنایع دستی چیست؟

· صنایع دستی که کار دست باشد از نظر ظاهری کمی سطحی ناهموار دارد اما ظروف ماشینی کاملا بی نقص است.

· در نکات مهم نحوه شناسایی صنایع دستی اصل باید توجه داشت که در صنایع دستی اصل، از مواد طبیعی و طبیعت ‌دوستانه استفاده می ‌شود و هیچ‌ گاه از مواد پلاستیکی و غیرطبیعی استفاده نمی ‌شود.

· محصولات صنایع دستی اصلی دارای شناسنامه فنی و هنری هستند و بسته ‌بندی ایمن و مرتب است.

· اِلمان ‌های ایرانی، نقش ‌ها و نگاره‌ های خاص ایرانی در محصولات صنایع دستی اصلی یافت می ‌شوند.

· تمامی محصولات اصلی دارای نشان ملی مرغوبیت کالا هستند. این نشان توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری صادر می‌شود و گواهی اصالت محصولات است. هنگام خرید صنایع دستی، به شناسنامه و نشان ملی مرغوبیت کالا توجه کنید تا از خرید محصولات تقلبی جلوگیری شود.